Sudan Kürtleri

 







Afrika, çok zengin bir kültüre sahip dünyanın en muhteşem yerlerinden biridir.  Somali ve Sudan gibi Afrika ülkelerinde de çok sayıda Kürt'ün yaşadığını bilmek ilginç.

Sudan'da Kürtlerin varlığı yaklaşık 800 yıl öncesine dayanıyor.  MS 1172 yılında Selahaddin Eyyubi zamanında Turan Șah Sudanı ele geçirmeyi bașardı.

Fatımilerin müttefiklerinden biri de günümüz Sudanlılarının ataları olan Nubyalılardı.  Turan Şah, Kürt ordusuyla Nubyalıların üzerine yürüdü ve onları da mağlup etti.

Turan Şah geri döndü ama orada büyük bir kalabalık bıraktı.  Oraya İbrahim el-Kürdi adında bir komutanı vali olarak atadı.

El-Kurdi'nin yüzerken boğulduğu söylenir, ancak adamları Sudan'a yerleşir.  Sudanlı Kürtlerin çoğu o dönemden kalmadir.  Kimlikleri ve fiziksel özellikleri değişse de soyadları "Alcordi" olarak kaldı.

Kürtler, Sudanlılar arasında cesur, çalışkan, haksızlığa boyun eğmeyen bir halk olarak biliniyor.  Ayrıca dürüstlükleri ve misafirperverlikleriyle de tanınırlar.


siyaset

 Muhammed Ahmed el-Mehdi, Samaniyye Tarikatı'nın dini lideriydi.  Sudan'da İngiliz sömürgeciliğine karşı başarılı bir isyan başlattı.  Onun milisleri, Sudan'ın İngilizler tarafından işgali boyunca ülkenin doğusunda ve batısında direndi.  Doğudaki Kürt milislerin lideri, Sudan tarihinde İngilizleri mağlup eden ilk komutan olarak bilinen Osman Daqneh'dir.  Daqhna'nın o dönemde işgalci orduya karşı kullandığı askeri taktikler hâlâ İngiliz Ordusu'nda öğretiliyor.

Daha sonra Deqhneh tutuklanarak ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı ve 17 yıllık esaretten sonra hapishanede öldü. Sudanlılararasında onun korkusuz bir savaşçı olduğunu ve Sudanlılar gibi olmadığını söylerler.  Daqhneh: "Ben Kürt'üm, Diyarbakırlıyım diyordu."

 Sudan da lise üçüncü sınıf tarih kitabınını tarih kitabının bir bölümünde Daqneh'in cesaretin övülmektedir. Bu bölümde kendisinin Kürt olduğu ve 1517 yılında atalarının Sudan'a geldiği yazılmaktadır.  Kürtler Sudan'da hâlâ özel bir konumda bulunmaktadır.  Mesela Ali Muhammed El Kurdi, Sudan ordusunun önemli komutanlarından biriydi ve İçişleri Bakanı'ndan sonra ikinci sırada yer alıyordu.


Kurdwan

 Sudan'da Kuzey, Güney ve Batı Kürdvan olmak üzere 3 parçaya ayrılan, Kürdvan adında büyük bir bölge bulunmaktadır.  İsminin nedeni hakkında farklı hikayeler vardır.  Bir rivayete göre Van şehrinden bir Kürt bu bölgeye gelip yerleşmiş ve o zamandan beri halk bu bölgeye Kürdvan adını vermiştir.  Bir başka rivayete göre ise bölgeye bir altın tüccarı gelir ve bir dağda altın madeni bulunur.  Çok sayıda işçi çalıştırıyor.  İşçiler altını paylaşmak istiyor.  Aralarında kavga çıkar.  Tüccar kayarak yere düşüyor.  Aynı zamanda işçiler Arapça bağırıyorlar: Kurdi Fani, Kurdi Fani.  Bu, Kürt'ün öldüğü anlamına gelir.

 Bu bölgede hala Kurdi adında bir köy var.  Pek çok pansiyon, mağaza ve marketin adı hâlâ Kürtçedir.


Kültür

 Ne yazık ki Turan Şah'tan bu yana Sudan'a yerleşen Kürtlerin çoğu dillerini unutup asimile olmuşlardır.  Kültürlerini, yemeklerini, dini törenlerini unutmuşlardır. Eskiden Nevruz'u kutlarlardı, artık Nevrozu da kutlamıyorlar.

 Kürtler eskiden birçok farklı dine mensuptu ama şimdi hepsi Müslümandır.


Ekonomi

 Sudan'daki Kürtlerin ekonomik durumu iyidir.  Gül suyu ve nargile satmaktadırlar.  Al Kordi adında bir sabun fabrikası da vardır. Rivayetlere göre Sudan'a tarım aletlerini ilk kez Kürtler getirmiştir.

Edebiyat ve ünlüler

 Sudanlı Kürtler 2 büyük șahsiyet yetiștirmiştir.  Kürtler sudan'da büyük şairler se yetiștirdi.  Bunlardan biri de 900 sayfalık kitabın sahibi Abdullah Hasan el-Kurdi'dir.  Bir yerde Kürt olmaktan gurur duyduğunu söylemişti.  Çoğunlukla İslam Peygamberi'ni öven şiirlerni ve Cemil'in üzüntü ve sabır gözyaşlarını da önemli eseri olarak sayabiliriz.  Diğer Kürt şairleri arasında Abdul Seyed el-Kurdi ve Abdülkadir Muhammed el-Kurdi'yi de sayabiliriz.

Nüfus

 Sudan'daki Kürt nüfusu hakkında kesin bir istatistik bulunmuyor ancak bazı araştırmacılar Sudan'da 100.000 civarında Kürt'ün yaşadığını söylüyor.  Çoğu Sudan'ın doğusunda ve Kızıldeniz'e yakın bir bölgede yaşıyor.  En büyük Kürt ailesi Kızıldeniz eyaletindeki Kazarifeh kasabasında yaşıyor, Hacı Ali El Kurdi'nin ailesi kentte iki spor kulübü ve iki sinema inşa etti.


Farsçadan çeviri: Fikrî Amedî
Kaynak: http://www.haje.ir/newsdetails.aspx?itemid=15757


Yorumlar